2019 was een belangrijke mijlpaal voor het internet. 50 jaar geleden verbond het Arpanet (de voorloper van het huidige internet) voor het eerst een aantal computers met elkaar. ‘Een schitterend ongeluk’ aldus de Nederlandse internetpionier Kees Neggers. Niemand voorzag destijds dat het een wereldomvattend fenomeen met grote maatschappelijke impact zou worden.
Vanuit SIDN fonds stimuleren we deze impact door innovatieve internetprojecten met maatschappelijke meerwaarde te ondersteunen. Projecten die bijdragen aan onze doelstellingen: versterking van het internet, empowerment van de gebruiker en ‘Tech for Good’. En dat doen we inmiddels vijf jaar, onze eigen mijlpaal!
Vijf jaar SIDN fonds leverde een geweldig, maar ook zeer divers portfolio aan projecten op. Om meer impact te realiseren, besloten we vanaf de tweede helft van 2019 onze focus en werkwijze aan te scherpen. Werving van projecten loopt nu met name via thematische calls en scouting op specifieke onderwerpen waar we aan willen bijdragen. Daarnaast zetten we in op meer intensieve samenwerking met relevante partners.
Door ideeën die zich nog niet bewezen hebben in een vroeg stadium te ondersteunen, biedt SIDN fonds een unieke meerwaarde. Pioniers kunnen daarom van de open aanvraagmogelijkheid gebruik blijven maken. Nieuw in 2019 is dat de open call voor Pioniers doorlopend open staat.
In 2019 zijn er in totaal 208 aanvragen voor ondersteuning van projecten ingediend. Hiervan zijn 51 projecten gehonoreerd. De eerste helft van het jaar (reguliere werkwijze met open voorjaarscall) werden 21 projecten gehonoreerd. De tweede helft van het jaar (aangescherpte werkwijze met themacalls ‘Je data de baas’, ‘Publieke waarden in een digitale samenleving’ en scouting) zijn er in totaal 24 projecten toegekend. Daarnaast gingen er binnen de doorlopende call voor Pioniers nog eens 6 Pioniers van start. In totaal is er in 2019 een bedrag van €1.840.033,- toegekend aan projecten.
Binnen de doelstelling ‘versterking van het internet’ hebben we in 2019 projecten gescout. Door samenwerking met relevante stakeholders en partijen te intensiveren, hebben we gezamenlijk kernuitdagingen gedefinieerd en hierbinnen veelbelovende open source projecten benaderd. Denk aan applicaties voor de open source gemeenschap, ontwikkelaars, of voor partijen in het publieke domein. Opschaling van bestaande initiatieven, datatransparantie, digitale soevereiniteit, validatie en DNS & Martkmacht zijn hierbij belangrijke aandachtspunten.
Ook werken we gaan een gezamenlijke agenda en het opzetten van samenwerkingsverbanden, zodat goede oplossingen op de juiste plek kunnen landen en onder de aandacht van een bredere groep intermediars komen. Een bredere inzet en adoptie komt uiteindelijk ten goede aan de eindgebruiker.
Veilig open wifi voor de bieb – Samenwerking tussen de Koninklijke Bibliotheek en publicroam om veilige gastwifi te bieden in bibliotheken.
Benchmarking als meet instrument voor een schoon Internet – Ontwikkeling van een benchmarkmethode voor nog effectievere detectie en oplossen van abusemeldingen.
Web application firewall DDoS-migratie – DDoS bescherming voor specifieke websites, gericht op kleine hosters en registrars.
IRMAseal: gebruiksvriendelijke file encryptie met authenticatie - oplossing voor de ‘gewone gebruiker’ om bestanden te versleutelen, gebruik makend van het IRMA platform.
Binnen de doelstelling ‘Empowerment van de gebruiker’ legden we in 2019 sterk de focus op data autonomie en schreven de call ‘Je data de baas’ uit. Data worden steeds belangrijker in onze digitale samenleving. Als internetgebruiker spelen we een cruciale rol, maar we worden niet gezien als gelijkwaardige speler. Sterker nog, in ruil voor ‘gratis’ diensten fungeren we regelmatig als passieve dataleveranciers.
‘Hoe word je je data de baas?’ is hét vraagstuk van deze tijd. Met de call willen we een bijdrage leveren aan het vergroten van het bewustzijn over het belang en de waarde van data en het bieden van meer inzicht en zeggenschap over persoonlijke gegevens. De call resulteerde in 11 toegekende projecten.
NoGA! Baas over eigen (Google) Analytics data – Pilot open-source alternatief voor Google Analytics.
Glass Room Plus in bibliotheken – Dataverzameling en nepnieuws tentoonstelling voor jongeren in bibliotheken.
Veilig CloudVaardig – Alternatieve cloudoplossing voor het primair onderwijs, 100% open source en AVG-proof.
noitamrofn:i:dentity – Artistiek onderzoek naar de toekomst van data, privacy en identiteit.
The Gatekeeper for Open Banking – Proof of Concept voor een open source oplossing voor meer regie over de data die onder de PSD2 richtlijn beschikbaar is.
Solid Starter – Ontwikkeling van software waarmee developers eenvoudig met Solid aan de slag kunnen.
Your Digital Footprint – Ontwikkeling van een interactieve website waar je je persoonlijke digitale voetafdruk kan berekenen.
Ik ben mijn data de baas, omdat wij onze data de baas zijn – Buurtportfolio als alternatief voor veelgebruikte whatsapp buurtwachtgroepen.
Prosthetic X – Ontwikkeling van een artificieel wearable ‘data’ orgaan waaraan je kunt zien hoe gezond je bent.
Exolab Utrecht: Overvechters baas over eigen data – Wijkbewoners inzicht bieden in welke data over hen wordt verzameld en hoe ze deze voor lokale vraagstukken kunnen inzetten.
Klare Lijn – Tool waarmee je foto’s geautomatiseerd kunt anonimiseren en zo AVG proof maakt.
Binnen de doelstelling Tech for Good werkten we in 2019 samen met collega fonds Adessium Foundation. Adessium Foundation ondersteunt initiatieven en organisaties die een positieve verandering in de samenleving realiseren. Ze staan onder meer voor een open, democratische samenleving, waarbij beschikbaarheid van onafhankelijke en feitelijke informatie het publieke belang waarborgt.
Met de gezamenlijke call ‘Publieke waarden in een digitale samenleving’ riepen we op om ideeën aan te dragen om de online informatiepositie van de individu -en daarmee het functioneren van onze democratie- te versterken. Het aan te vragen bedrag was tot € 40.000,- per project. In totaal zijn er 9 projecten gehonoreerd:
TAMI - Towards a Monitoring of Instagram – Gecontroleerd experiment om meer inzicht te bieden in het Instagram algoritme bij politieke accounts en hashtags in Nederland.
Korte Cursus Manipulatie – Online tool dat laat zien hoe jouw communicatie door techgiganten wordt belemmerd en gemanipuleerd en wat je daartegen kunt doen.
Vox Pop Academy MBO pilot – Digitale onderwijsactiviteit waarmee democratische vaardigheden worden vergroot, gebaseerd op anonieme online discussies tussen jongeren.
Personal Data for Political Purposes: How does it work, what can you do? – Vergroten van het bewustzijn en het bieden van concrete tools rondom politieke data-surveillance.
Who would you like to be guided by? Making the case for algorithmic recommender personae. - Door wie wil je je laten leiden? Onderzoek naar gebruik van personae voor algoritmische nieuwsaanbevelingen.
Lesserie ethiek van kunstmatige intelligentie, data en democratie – Ontwikkeling van 3 lesseries voor kinderen van 10-14 jaar over de ethiek van AI, data en democratie.
Algorithms for freedom of expression and a well-informed public – Doorontwikkeling van een ‘diversity toolkit’ voor betere, meer diverse aanbevelingen door nieuwsorganisaties.
More power to you! Hoe maatschappelijke veranderaars haat het hoofd kunnen bieden. – Survival toolkit voor maatschappelijke veranderaars en activisten tegen online haat en trollenacties.
Who Targets Me? Who’s using Facebook ads to win your vote – and how are they doing it? – Uitrol van WhoTargetsMe plug-in voor Nederlandse Facebook gebruikers. De tool geeft inzicht in wie je stem probeert te winnen via Facebook ads en hoe je hierop kunt reageren.
In het voorjaar van 2019 schreven we voor de laatste keer de reguliere open call uit. Deze stond open voor Pioniers (projecten in de idee fase, tot 10.000,- per project) en Potentials (projecten met bewezen potentie, tot 75.000,- per project), die aansluiten bij (een van) onze drie doelstellingen. Daarnaast stond vanaf juni de doorlopende open call voor Pioniers open. Binnen de open calls kenden we in totaal 27 projecten toe.
*.sorry – Mediacampagne om het .sorry domein te bemachtigen en onderzoek naar verantwoordelijkheid nemen voor technologie.
HackShield Future Cyber Heroes Episode 4 en 5 – Nieuwe episodes voor de cybercrimegame voor kinderen van 10-12 jaar.
Privacy Label – Privacy Label maakt privacyverklaringen transparanter en geeft inzicht in hoe organisaties jouw data gebruiken.
Jouw Privacy Toolbox – Een toegankelijk, betrouwbaar en volledig overzicht van bestaande handvatten om jezelf online beter te beveiligen.
Live transcriptie voor doven en slechthorenden – Ontwikkeling van een real-time spraakherkenningsapp voor mensen met een auditieve beperking.
Redden wat van waarde is: webarchivering van XS4ALL-homepages (1993-2000) – Redden en blijvend bewaren van 3.500 cultuurhistorisch waardevolle XS4ALL-homepages.
888zoeker – De 888zoeker maakt de publieke omroep en alternatieve YouTube-kanalen inhoudelijk doorzoekbaar op basis van de ondertiteling.
Filesender – Veilig en eenvoudig grote bestanden versturen.
De Digitaal Bewijs App – Ontwikkeling van een toepassing die slachtoffers van digitale misstanden helpt bij het doen van aangifte.
Using AI to support treatment decisions in mental health – AI ondersteuningstool waarmee behandelaar en patiënt inzicht krijgen in de verwachte resultaten van een GGZ-behandeling.
Veilige online transacties met een digitale handtekening – Portal om gratis en veilig online documenten en brieven digitaal te ondertekenen.
Publicroam VPN – Haalbaarheidsstudie naar de mogelijkheden om laagdrempelig, gebruiksvriendelijk en betrouwbaar VPN aan te bieden aan Publicroam gebruikers.
Continuous Accessibility Checker – Tool om de toegankelijkheid van je website voor mensen met een visuele beperking te testen.
PSD2-me-niet-register – Initiatief voor een PSD2 opt-out register om gevoelige betaalgegevens niet te delen met niet-bancaire partijen.
NLbiz.nl: start your dream! – Businessplan generator voor ondernemende vluchtelingen.
FilterMeNiet.nl – Tool om de juiste licentie bij je content te kiezen.
Trust and the smell of data: A behavioral experiment – Experiment op de invloed van geur op de omgang van persoonlijke data.
Marki Bundels – Duurzaamheids dashboard voor de mode-industrie.
Open Algoritme - Transparant maken en beoordelen van de invloed van overheids-algoritmes op ons leven.
De zorgcirkel: monitoring van de gezondheid van ouderen via omwonenden en familie – Testen van een prototype voor gezondheidsmonitoring van ouderen.
Ontwikkeling van een provisioning server voor WireGuard adoptie – Bijdrage aan de ontwikkeling van WireGuard als vernieuwend VPN protocol.
OpenOpeningstijden - Open GIS data crowdsourcen en marktwaarde geven - Openingstijden beschikbaar maken als open data.
De Koekenbakker van het Jaar – Publiekscampagne voor de verkiezing van de Nederlandse website die zich het slechts houdt aan de Nederlandse cookiewet.
DYLAN: Data Analysis Leveraging AutomatisatioN: Realisatie van open software die algoritmes en complexe datasets visualiseert, statistisch beschrijft en de gebruiker waarschuwt voor fouten.
Humor AI – Onderzoek naar de verbetering van gebruiksplezier en engagement van apps, door het gebruik van humor.
Stoma-APPtimalisatie: Vergroten van zelfregie en zelfvertrouwen – Ontwikkeling van een app voor aanvullende, persoonlijke begeleiding rondom een stomaoperatie.
Castography - innovatief online platform voor het vinden van podcasts.
Naast de samenwerking op het gebied van het scouten van projecten en de gezamenlijke call met Adessium Foundation, was SIDN fonds in 2019 ook partner van de Nationale DenkTank en een van de organisatoren van de European Digital Rights Gathering.
De Nationale DenkTank zet de kracht van jonge denkers in om tot oplossingen voor urgente maatschappelijke vraagstukken te komen. In 2019 stond de digitale samenleving centraal en doken twintig getalenteerde jonge academici in de maatschappelijke uitdagingen: Hoe realiseren we een digitale samenleving die gezond, weerbaar, eerlijk en inclusief is? Vier maanden werkten zij aan onderzoek, analyse, visie en concrete oplossingen.
SIDN fonds was een van de themapartners, die samen de agenda en richting van deze editie van de DenkTank vormgeven en bijdragen aan de doorontwikkeling van kansrijke oplossingen. De Nationale Denktank werd eind 2019 afgesloten met een slotconferentie en het rapport ‘Optimaal Digitaal’. Met een aantal deelnemers gingen we in gesprek over een eventueel vervolg, waaronder het project InstantZorg, dat in 2020 met steun van SIDN fonds van start is gegaan.
In februari 2019 organiseerden we samen met Adessium Foundation en Stichting Democratie en Media een tweedaagse bijeenkomst voor het netwerk van Europese Digital Rights Funders. Tijdens deze bijeenkomst kwamen we met verschillende financiers bij elkaar (waaronder Digital Freedom Fund, Media Democracy Fund, Mozilla Foundation en Open Society Foundation) om kennis uit te wisselen over issues en problemen, maar ook kansen die de digitale samenleving met zich meebrengt. Denk aan de macht van platforms, het tegengaan van de verspreiding van desinformatie, de implicaties van AI (Artificial Intelligence) voor sociale rechtvaardigheid en veilige communicatie. Voor SIDN fonds was deze bijeenkomst een eerste stap in een verdere intensivering van het contact met deze collega fondsen, om in de toekomst waar mogelijk gezamenlijk op te trekken op het gebied van digitale mensenrechten.
Naast financiële ondersteuning biedt SIDN fonds ondersteunde projecten ook een rijk en interessant netwerk. Zo bieden we bijeenkomsten met collega-projecten en kennissessies met experts. Ook maken we gebruik van een online platform om interessante informatie, mogelijkheden voor vervolgfinanciering en events met de projecten te delen. In 2019 stonden er twee startbijeenkomsten voor nieuwe projecten en twee kennissessies (‘Open source software: governance, licensering en verdienmodellen’ en ‘Hoe bereik ik de media’) op het programma. Daarnaast maakten ook in 2019 een aantal projecten gebruik van onze voucher-pilot. Door middel van een voucher stellen we projecten in staat om specifieke expertise uit ons netwerk aan experts in te zetten. Denk hierbij aan juridische vraagstukken, organisatievragen, community building en propositieontwikkeling.
Via onze website, nieuwsbrief en social media houden we geïnteresseerden op de hoogte van onze activiteiten en projectupdates. In 2019 was er in de media regelmatig aandacht voor eerder ondersteunde projecten zoals MyDataDoneRight, AIAIBarbie, IRMA, Cyberwerkplaats, Snapshot Hoge Veluwe, Hackshield Future Cyber Heroes en The Attention Fair. Ook kwam het fonds zelf terug in diverse interviews met Valerie Frissen (directeur SIDN fonds).
In juli publiceerden we het blog ‘Blockchain for Good: Hoop of hype?’ Hierin deelden we de belangrijkste lessen uit de Blockchain for Good call van 2017. De verwachtingen voor maatschappelijke toepassingen van blockchain waren destijds hooggespannen. Maar hadden we te maken met een hype of een revolutie? Via concrete use cases (we ondersteunden 16 Blockchain for Good projecten) wilden we bijdragen aan een antwoord op deze vraag. Het blog werd o.a. opgepikt door AGConnect en Future Affairs.
Daarnaast heeft SIDN fonds in 2019 weer een bijdrage geleverd aan diverse externe bijeenkomsten en evenementen, waar tevens verschillende projecten zich via SIDN fonds presenteerden. We waren onder ander aanwezig bij het ECP Jaarcongres, Eurodig, Cities for Digital Rights, High Level Panel Dutch Blockchain Conferentie, Mozfest en SIDN Connect.
Net als voorgaande jaren werden er door ondersteunde projecten ook in 2019 weer aardig wat awards en nominaties in de wacht gesleept. Zo won IRMA de ISOC Award 2019, Privacy Designer de Nederlandse Privacy Award, The Things Network de NGI Culture Award, Hackshield Future Cyber Heroes de Computable Award en Pacmed de Anthony Fokker Prijs.
Zelf reikten we in 2019 reikten we in 2019 voor de vierde keer de SIDN fonds scriptieprijs uit, een van de Internet Scriptieprijzen. De SIDN fonds prijs voor de beste scriptie op het gebied van internet en maatschappij ging dit jaar naar Pauline Kuss voor haar onderzoek naar conversational agents, die zij bestempelde als ‘deceptive by design’.
De nieuwe manier van werken die we vanaf de tweede helft van 2019 hebben ingezet, wordt in 2020 volledig geïmplementeerd. Met de doorlopende aanvraagmogelijkheid voor Pioniers, thematische calls en scouting van projecten op specifieke onderwerpen waaraan we vanuit SIDN fonds een bijdrage willen leveren. Ook blijven we in 2020 inzetten op meer intensieve en meerjarige samenwerking met relevante partijen, om gezamenlijk aan een agenda te bouwen voor een toekomstig internet, waarin ondersteunde projecten goed kunnen landen. Meer weten over SIDN fonds in 2019? Bekijk het complete bestuursverslag, de samengevatte balans en staat van baten en lasten.