Hoewel het internet tal van mogelijkheden biedt voor nieuwe toepassingen, komt een open, vrij en betrouwbaar internet steeds meer onder druk. Onze afhankelijkheid ervan maakt ons bovendien kwetsbaar. Dit rechtvaardigt de expliciete aandacht voor dit onderwerp, vooral tijdens een drukbezocht en populair evenement zoals de Dutch Design Week.
De Embassy of Digital Futures maakt deel uit van de World Design Embassies (WDE), een platform dat ontwerpkracht inzet om nieuwe perspectieven en concrete oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken te ontwikkelen. Het motto van de startconferentie, “Escape the Algorithm”, benadrukte het belang van een handelingsperspectief. De groeiende polarisatie, de mentale problematiek van jongeren en de toenemende invloed van big tech roepen zorgen op. Veel mensen voelen zich machteloos, alsof het al te laat is om verandering teweeg te brengen.
Wouter van Nieuwenhuizen sprak over hoe techbedrijven ons voorstellingsvermogen inperken. Bij het Rathenau Instituut doet hij onderzoek naar hoe we online omgevingen kunnen herontwerpen vanuit de behoeften van groepen die achtergesteld worden.
Wat als we zouden kunnen videobellen met contentmoderatoren, en ze echt zouden luisteren naar wat het met ons doet als bepaalde inhoud wordt verwijderd of juist blijft staan? Wat als we online ruimtes voorzichtig binnen zouden kunnen gaan, eerst nog even rondneuzen, ons masker ophouden, en pas meer van onszelf blootgeven als het veiliger voelt? Wat als niet het vasthouden van aandacht, maar zelfexpressie en je thuis voelen, centraal zouden staan op het internet?
Wouter van Nieuwenhuizen, onderzoeker Rathenau Instituut
Na een presentatie van onder meer Koert van Mensvoort doken de deelnemers de expositie in, met werk van ontwerpers Julia Janssen, Leonore Snoek, Mayra Kapteijn en Bas Sala. Vervolgens werd het thema verder uitgediept in een paneldiscussie met experts als Martijn de Waal, Charissa Sloote, Marcel Thaens en Mieke van Heesewijk om het inzicht en de handelingsmogelijkheden rondom deze urgente thema’s te vergroten.
Mensen en organisaties moeten meer gebruikmaken van de alternatieve technologieën die al ontwikkeld zijn. Het blijft een kip-en-ei-verhaal: als niemand verantwoorde internettechnologieën inzet waarin publieke waarden zijn verankerd, wordt onze digitale autonomie nooit werkelijkheid.
Mieke van Heesewijk, programmamanager SIDN fonds
Kunstenaar Julia Janssen presenteerde ‘Mapping the Oblivion’, een kunstproject dat mensen aan het denken zet over hun relatie tot data en AI. Want dagelijks creëren we onvoorstelbare stapels data en delen ze met bedrijven in ruil voor een (gratis) dienst. Waar ligt de grens? Is er nog ruimte voor onzekerheid en vergetelheid? Of verbannen we het onvoorspelbare en vervangen we onze eigen intuïtie met modellen die we niet eens begrijpen? ‘Mapping the Oblivion’ stelt deze kritische vragen aan de kaak.
